Lizbon Yemek Turu – Culinary Backstreets

Bence ülke kültürü hakkında en güzel bilgi edinilen etkinlikler yemek turları, Lizbon yemek turu da hem bilgisel hem midesel anlamda son derece doyurucu bir turdu. Lizbon seyahati planlarınıza Lizbon yemek turunu dahil etmenizi şiddetle tavsiye ederim, özellikle de Culinary Backstreets’den. Bu yazıyı okuyunca nedenlerini anlayacaksınız.

Portekiz Mutfağı Üzerine

4/9/2022

Lizbon yemek turumuzda buluşma yeri Estrela parkı girişiydi. Rehberimiz ile buluşup park içerisine girdik, parkın kafesinde bir masaya oturduk. Rehberimiz hem hepimize birer içecek aldı hem de yanında getirdiği baharatlı kurabiyelerden ikram etti. Konuklardan birine boş bir kağıt ve kalem vererek bir dünya haritası eskizi çizmesini rica etti. Portekiz mutfağı üzerine konuşmaya, hatta şov yapmaya başladı.

Portekiz mutfağı hakkında ayrı bir makale hazırlayıp daha detaylı anlatım yapacağım, bu yazıda Lizbon yemek turunda olanları aktarayım. Rehberimiz yanında getirdiği bir kutuyu açtı, içi çeşit çeşit baharat dolu. Çizdirdiği harita üzerinde, kronolojik olarak Portekiz denizcilerinin keşiflerini ve buldukları baharatları açıklamaya başladı. Kaşifler ülkesi Portekiz bu keşifleri ile aslında başta Avrupa olmak üzere tüm dünya mutfaklarına çok önemli katkılar sağlıyorlar.

Tek tek tüm baharatları anlatmayacağım, şöyle bir özet yapayım. Mevcut durumda ülkenin tedarik zinciri Avrupa kıtası ve Asya kıtası üzerinden. Edinebildikleri baharatlar sınırlı, çok el değiştirdiği için pahalı ve bu baharatların kaynaklarını bilmiyorlar. Keşifler sırasında bu baharatların kaynaklarını buluyorlar, farklı iklim koşullarına sahip yerler keşfediyorlar (okyanus ortasındaki adalar gibi) ve aradan aracıları kaldırmalarını sağlayacak deniz yolları keşfediyorlar.

Keşiflerle birlikte yapılan en önemli çalışmalardan biri de, farklı iklim koşullarına sahip yerlerde tarım faaliyetlerine başlamaları. Başta şeker olmak üzere birçok baharatı, okyanus ortasındaki adalarda ya da Afrika kıyılarında yetiştirmeye başlayarak taşıma maliyetlerini ciddi şekilde azaltıyorlar. Elbette baharatları çeşitli sebze ve meyveler takip ediyor. Türkçemizdeki Portakal kelimesinin kökeni de aslında Portugal (Portekiz), etki o derece.

Bugüne kadar Paris yemek turu, Budapeşte yemek turu gibi birçok yemek turuna katıldım, Lizbon yemek turunda yapılan bu anlatı kadar etkileyici, görsel ve bilgilendirici başka bir sunuma denk gelmedim, muhteşemdi.

Lizbon Yemek Turu

Bilgileri edindikten sonra parkta da kısa bir tur atarak ilk lezzet durağımıza doğru yürüyüşe geçtik. Culinary Bakcstreets’in bu lezzet turunun adı “Lisbon Awakens: A Culinary Crossroads, Reborn” yani “Lizbon Uyanıyor: Bir Mutfak Kavşağı, Yeniden Doğdu”. 1755 yılındaki büyük deprem sonrasında yerleşime geçilen, şehrin görece yeni bir muhitinde gerçekleştiriliyor. Turistik bir bölge değil, yerel halkın yaşadığı bir bölge ve uğranan mekanlar yerel insanların uğradığı yerler.

Portekiz’de kentlerin genelde hayli inişli çıkışlı olduğunu belirtmeliyim. Yürümek yorucu olabiliyor, bu turun rotası oldukça düzayak belirlenmiş. Bu notumun kıymetini bir Portekiz seyahati yaptıysanız anlıyorsunuzdur. Kısa bir yürüyüşten sonra ilk lezzet noktamız olan restorana vardık.

Portekiz Lezzetleri

İlk lezzetimiz Morina balığından (mezgit ile aynı familyadan) yapılan geleneksel köftelerdi “Bolinhos de Bacalhau”. Portekiz seyahatimizde birkaç gün evvel bir restoranda tattığımız bu köftelerden çok da haz almamıştık, meğer iyisini yememişiz biz, nefisti. Sardalya ızgara ile devam ettik. Portekizliler sardalyayı temizlemeden ızgara ediyorlar, bizim mutfağımızdaki tabir ile boklu, üzerinden de tuzu kısmıyorlar, kabuğunu (derisini) soyup yemek gerekiyor. Izgara tavuk ile devam ettik tadıma, hayatımda yediğim en leziz ızgara tavuklardan biriydi. Portekizde, bizim tavuk çevirmeye alternatif şekilde, geleneksel olarak bütün tavuğu ortadan ikiye kelebek gibi açıp pişiriyorlar, yanında da ev yapımı patates.

İkinci lezzet durağına yürürken yolda bir kilise önünde kısa bir mola verdik. Rehberimiz bizlere hem kilisenin mutfak üzerindeki etkisinden (meşhur tatlıları Nata da rahiplerin buluşu) bahsetti hem de yanında getirdiği tatlı atıştırmalıklardan ikram etti. Portekiz çok uzun süre Avrupa’nın ana yumurta üreticisi durumundaymış. Yumurta bolluğu elbette mutfaklarına özellikle de tatlılarına yansımış.

Portekiz Mutfağında Hindistan Etkileri

Turun ikinci durağı olan restoran adeta gizli bir yerdi. Eski bir apartmanın göze çarpmayan girişinden girilip üst kata çıkılınca restorana ulaşılıyor. Yerel halkın iyi bildiği mekanın dışarıda dikkat çeken bir tabelası da yok. Portekizliler bazı Hint yemeklerini kendi mutfaklarının bir parçası olarak kabul ediyorlar. Uzun süredir (birkaç yüzyıl) devam eden ilişkileri mutfaklarını hayli etkilemiş. Bu restoran da bunları tatmaya geldiğimiz yer.

Samosa adındaki kızarmış böreklerle başladık, sulu bir sos içinde pişmiş tavuk ve pilav ile devam ettik. Sofralardan Peri Peri sosu çoğunlukla yer alıyor. Portekizlilerin Afrika’da buldukları pili pili biberlerinden yarattığı ekşimsi bir acı sos.

Portekiz kaşiflerinin yeni yerler keşfettiğini yazmıştım, Maderia adası da bunlardan biriymiş (ki rehberimizde oralı). Lizbon yemek turunun bir sonraki durağı da bir Maderia restoranı oldu. Burada bazlama arası ızgara etli sandviç, hamur kızartmaları ve derin yağda çıtır balık kızartması yedik (ama ne yedik değil mi).

Portekiz Efsanesi Pastel De Nata, Lizbon Yemek Turu

Portekiz’in en ünlü lezzeti olmadan Lizbon lezzet turu elbette düşünülemez. Culinary Backstreets’in bizi getirdiği pastane, ulusal düzeyde düzenlenen Pastel De Nata yarışmalarında iki kere birincilik almış. Taban ve yanları kaplayan çıtır hamur içerisinde yer alan krem karamel benzeri dolgudan oluşuyor bu tatlı. Portekiz seyahatimizde bu turdan önce de tatmıştık elbette, buradaki hepsinden iyiydi.

Tatlı sonla turu bitiriyoruz herhalde diye düşünürken rehberimiz Gisela bizi bir yemek pazarına götürdü. Şaraplar kadehlere kondu, şarküteri tabağı ortaya geldi. Mideleri biraz daha genişletip, sohbeti biraz daha derinleştirerek sonlandı Lizbon yemek turu (Lisbon Food Tour).